२०२५ ची नोबेल शांतता पुरस्कार विजेती, मारिया कोरिना मॅचाडो

NewsZenn Oct 10, 2025 39 0

१० ऑक्टोबर २०२५ रोजी नॉर्वेजियन नोबेल समितीने जाहीर केलेला नोबेल शांतता पुरस्कार यंदा व्हेनेझुएलाच्या विरोधी नेत्या आणि लोकशाही कार्यकर्त्या मारिया मॅचाडो यांना मिळाला आहे.

▪️समितीने त्यांच्या “लोकशाहीसाठी शांततापूर्ण लढ्याचे नेतृत्व” आणि “तानाशाहीविरुद्ध लोकांच्या हक्कांसाठी केलेल्या अथक प्रयत्नांना” सन्मानित केले आहे. नोबेल समितीचे अध्यक्ष जोर्गेन वॉट्ने फ्रायडनेस यांनी म्हटले आहे कि, “मारिया मॅचाडो या धैर्य आणि शांततेचं प्रतीक आहेत; त्यांनी अंधारातही लोकशाहीची ज्योत जिवंत ठेवली.”

▪️नोबेल मिळालेल्या मारिया मॅचाडो नक्की कोण आहेत?

मारिया कोरिना मॅचाडो यांचा जन्म ३१ जून १९६७ रोजी व्हेनेझुएलातील मॅराकायबो येथे झाला. त्या अभियंता असून युनिव्हर्सिडॅड सिमॉन बोलिव्हार मधून अभियांत्रिकी पदवी आणि अमेरिकेतील येल युनिव्हर्सिटी मधून आर्थिक धोरणांवर त्यांनी संशोधन केले. १९९० च्या दशकात त्या उद्योग क्षेत्रात सक्रिय झाल्या आणि २००० मध्ये SUMATE ही नागरिक संस्था स्थापन केली, जी मतदार नोंदणी आणि लोकशाही प्रक्रियेसाठी काम करते.

▪️२००२ मध्ये त्या व्हेनेझुएला संसदेत निवडून आल्या आणि उद्योग समितीच्या अध्यक्षा झाल्या. ह्यूगो चाव्हेज आणि नंतर निकोलास मादुरो यांच्या विरोधी भूमिकेमुळे त्या अनेक वेळा अपात्र ठरवल्या गेल्या आणि हल्ल्यांना सामोऱ्या गेल्या. तरीही त्यांनी विरोधी चळवळ चालू ठेवली, कधी भूमिगत राहून, तर कधी निर्वासित अवस्थेतूनही त्यांनी आवाज उठवला.

▪️त्यांचे कार्य आणि योगदान पहायचे झाल्यास, त्यांनी व्हेनेझुएलातील तानाशाहीविरोधी आंदोलनाचे नेतृत्व केले. २०१४, २०१७ आणि २०२४ मधील मोठी आंदोलने त्यांच्या नेतृत्वाखाली झाली.
त्यांनी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मादुरो सरकारवरील निर्बंधांसाठी प्रयत्न केले आणि जगभरातील लोकशाही राष्ट्रांशी संबंध प्रस्थापित केले.

मानवाधिकार संरक्षण भूमिका. SUMATE संस्थेद्वारे त्यांनी मतदारांचे हक्क, निवडणूक पारदर्शकता आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य यांसाठी काम केले. त्या राजकीय कैद्यांच्या मुक्तीसाठी आणि हिंसेनंतर शांतता प्रस्थापनेसाठीही सातत्याने प्रयत्न करत आहेत.

त्यांनी संयुक्त राष्ट्र, अमेरिकन राज्य संघ आणि इतर मंचांवर व्हेनेझुएलातील संकट जगासमोर मांडले. त्यांच्या “शांततापूर्ण संक्रमण” या संकल्पनेने व्हेनेझुएलातील लोकशाही पुनर्स्थापनेसाठी नवी आशा मिळाली.

▪️मारिया मॅचाडो यांचा हा सन्मान व्हेनेझुएलातील ३ कोटीपेक्षा अधिक लोकांसाठी प्रेरणेचा दीप आहे. नोबेल पुरस्काराची रक्कम ११ मिलियन स्वीडिश क्रोनर (सुमारे १०.५ कोटी भारतीय रुपये) असून, ती १० डिसेंबर २०२५ रोजी ओस्लो येथे प्रदान केली जाईल.

त्यांच्या कार्यामुळे लॅटिन अमेरिकेतील लोकशाही चळवळींना नवा वेग आणि शांततेसाठी नवा आत्मविश्वास मिळेल, अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे.